Bệnh da liễu là gì?

Bệnh da liễu là tập hợp các bệnh ảnh hưởng đến da, cấu trúc dưới da, lông, tóc và móng. Các bệnh lý này xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân như tình trạng tắc nghẽn, nhiễm trùng da, các bệnh lý liên quan đến dị ứng – miễn dịch đến sự rối loạn sắc tố da.

15 bệnh da liễu phổ biến nhất hiện nay

Viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là dạng tổn thương viêm da mạn tính do tình trạng mẫn cảm với các dị nguyên trong không khí. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ nhỏ, đặt biệt những trường hợp có tiền sử hoặc gia đình có tiền sử mắc các bệnh liên quan đến dị ứng như hen, viêm mũi xoang dị ứng, sẩn ngứa, dị ứng thuốc, mày đay.

Các biểu hiện thường gặp:

• Ngứa, da sưng tấy;
• Da khô, nứt nẻ;
• Nổi mẩn, phát ban, xuất hiện mụn nước, vết thương rỉ nước và đóng vảy;
• Nếp gấp của da dưới mắt;
• Sạm da quanh mắt.

Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là bệnh da liễu rất thường gặp, xuất hiện ở mọi đối tượng. Bệnh phát triển do phản ứng viêm cấp hoặc mạn tính của da với một số yếu tố trong môi trường.

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nhạy cảm của người bệnh, các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Dát đỏ, ranh giới rõ;
• Nổi mụn nước nhỏ hoặc bọng nước to (có thể vỡ để lại vết trợt tiết dịch và đóng vảy tiết);
• Ngứa ngáy, bỏng rát;
• Da khô, tróc vảy.

Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện tại vị trí tiếp xúc dị nguyên. Tuy nhiên, một số trường hợp biển hiện bệnh có thể lan rộng ra các vị trí khác hoặc toàn thân.

Nấm móng

Nấm móng là một bệnh da liễu thường thấy ở những người thường xuyên tiếp xúc với nước, môi trường ẩm ướt. Nhiễm nấm móng có thể khó điều trị, và dễ tái phát. Bệnh do nhiều loại vi nấm gây ra, có thể kể hai nhóm chính là: Nấm sợi tơ (Dermatophytes) và nấm hạt men (Candida).

Các biểu hiện thường gặp:

• Bề mặt móng bị xù xì, phủ một lớp vảy mịn như cám, có lằn sọc dọc hay ngang, chỗ bị tổn thương có màu hơi vàng, hay nâu đen.
• Vùng chân móng sẽ rất đau, sưng đỏ và có mủ, ngứa rất nhiều vùng quanh móng.
• Bên dưới móng cũng có thể bị tổn thương làm móng dễ mủn và dễ gãy, tróc.

Nhọt

Nhọt là tình trạng viêm cấp tính gây hoại tử nang lông và cấu trúc xung quanh da, thường xuất hiện vào mùa hè. Nguyên nhân gây bệnh là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus). Khi nang lông bị tổn thương kết hợp với những điều kiện thuận lợi như tình trạng miễn dịch kém, suy dinh dưỡng, mắc bệnh tiểu đường,… vi khuẩn mụn nhọt sẽ phát triển và gây bệnh.

Các biểu hiện thường gặp:

• Đau nhức nhiều;
• Sẩn nhỏ, màu đỏ, sưng nề, chắc, tấy đỏ ở nang lông;
• Sau vài ngày, tổn thương có thể lan rộng hóa mủ tạo thành ổ áp xe, ở giữa hình thành ngòi mủ;
• Các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, hội chứng nhiễm trùng.
• Mụn cócMụn cóc do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra. Đây là loại virus có mặt ở nhiều nơi và cũng là họ virus gây ra bệnh ung thư cổ tử cung. Mụn cóc lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp qua da, qua vết cắt, vết nứt hoặc da tiếp xúc với những vật dụng chung có dính virus HPV. Đa số bệnh nhân khỏe mạnh và hệ miễn dịch tốt sẽ không có bị mụn cóc, dù có tiếp xúc với virus HPV.
  

  

  Các biểu hiện thường gặp:

  • Cục da nhỏ, hình vòm, màu da, nâu xám hoặc đen thường có gai xù xì, dần dần phát triển thành các cục to hơn, nhám khi chạm vào;
  • Thường gặp ở bàn tay, ngón tay, hay bàn chân;
  • Vùng da các cục thịt đôi khi có các đốt nhỏ màu đen đỏ li li do tổn thương mạch máu.

  Zona

  Bệnh zona hay herpes zoster là bệnh nhiễm trùng da do một virus hướng da và thần kinh có tên là Varicella zoster virus (VZV), và cũng chính là virus gây bệnh thủy đậu. Bệnh hay gặp ở những người già, những người suy giảm miễn dịch, đặc biệt ở người nhiễm HIV/AIDS.

  

  Các biểu hiện thường gặp:

  • Đau nhức dọc dây thần kinh nửa bên người, kèm cảm giác nóng rát, ngứa ngáy, phát ban;
  • Các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành đám, thành chùm lúc đầu mụn nước căng, dịch trong, sau đục, hóa mủ, dần dần vỡ đóng vảy tiết;
  • Cảm giác nóng rát, ngứa ngáy, phát ban;
  • Đau nửa đầu, đau nhức đầu.

Mày đay

Mày đay là bệnh da liễu phổ biến, thường xuyên tái phát thành từng đợt. Bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, dễ nhận biết nhưng rất khó tìm được nguyên nhân chính xác. Bệnh do phản ứng của mao mạch trên da với các yếu tố khác nhau gây nên phù cấp hoặc mạn tính ở trung bì. Cơ chế bệnh phức tạp, đa số là thông qua kháng thể IgE, trong đó có vai trò quan trọng của các chất trung gian hóa học, nhất là histamin.

Các biểu hiện thường gặp:

• Những nốt sần phù nổi cao hơn bề mặt da, kích thước và hình dáng đa dạng, thay đổi nhanh chóng, xuất hiện rải rác hoặc tập trung.
• Thường rất ngứa, càng gãi càng ngứa và nổi thêm nhiều sẩn khác. Tuy nhiên, có trường hợp chỉ là cảm giác châm chích hoặc rát bỏng.
• Sau vài phút hoặc vài giờ thì các sẩn phù lặn mất, không để lại dấu vết gì trên da.
• Ở vùng tổ chức lỏng lẻo như mi mắt, môi, sinh dục ngoài… các ban đỏ, sẩn phù xuất hiện đột ngột làm sưng to cả một vùng, còn gọi là phù mạch hay phù Quincke, có thể dẫn tới các diễn tiến nặng hơn.

Chàm – Eczema

Chàm là bệnh viêm da phổ biến, không lây truyền. Việc sử dụng và tiếp xúc với nhiều hóa chất càng làm bệnh chàm gia tăng. Chàm là 1 phản ứng viêm da đa dạng, liên quan đến  lớp thượng bì và bì.

Các biểu hiện thường gặp:

• Hồng ban, mụn nước sắp xếp thành mảng giới hạn không rõ, diễn tiến qua nhiều giai đoạn hồng ban, sẩn, mụn nước, rịn nước, đóng mài, tróc vảy, sau đó lành da hoặc diễn tiến ngứa dai dẳng da dày, lichen hóa.
• Đặc biệt ngứa dữ dội, chủ yếu xảy ra vào ban đêm, khiến người bệnh gãi nhiều và có thể dẫn đến chảy máu.

Bệnh vảy nến

Vảy nến là bệnh mạn tính, tiến triển từng đợt, dai dẳng, căn nguyên của bệnh chưa rõ.  Một số nghiên cứu cho rằng bệnh vảy nến có liên quan đến rối loạn miễn dịch và yếu tố di truyền, thương tổn bùng phát khi gặp những yếu tố thuận lợi. Hình thái lâm sàng của bệnh vảy nến đa dạng, ngoài thương tổn da còn có thương tổn niêm mạc, móng và khớp xương.

Các biểu hiện thường gặp:

• Những dát đỏ, giới hạn rõ với da lành, ấn kính mất màu, sờ mềm, không thâm nhiễm, không đau trên dát phủ vảy da dễ bong, thường xuất hiện ở chỗ tỳ đè, vùng hay bị cọ sát như khuỷu tay, đầu gối, hay vết bỏng, sẹo, vết cào gãi và có tính đối xứng;
• Có nhiều đốm vảy nhỏ trên da;
• Da bệnh nhân khô, nứt nẻ, có khi chảy máu hoặc ngứa ngáy rất khó chịu;
• Cảm giác ngứa, nóng rát hoặc đau nhức ở vùng da bị bệnh;
• Trên móng tay dày, có vết lõm hoặc đường rãnh;
• Các khớp bị sưng và cứng.

Sẩn ngứa

Sẩn ngứa là bệnh da thường gặp, do phản ứng viêm xuất tiết xuất hiện ở vùng lớp trung bì nông với sự thâm nhiễm của tế bào lympho và bạch cầu đa nhân trung tính. Sẩn ngứa cũng là biểu hiện của viêm da cơ địa hoặc 1 số bệnh như các khối u lympho Hodgkin hoặc bạch cầu cấp.

Các biểu hiện thường gặp:

• Các sẩn phù dạng mày đay, sẩn huyết thanh.
• Mụn nước xuất hiện trên sẩn phù, sẩn hoặc mảng đỏ, mụn nước có thể vỡ gây tiết dịch và đóng vảy tiết.
• Các sẩn  cục là tổn thương màu đỏ nâu hoặc xám có kích thước từ 1 – 2cm.
• Các vết xước do cào gãi rải rác, chủ yếu vùng da hở.

Mụn trứng cá

Mụn trứng cá là bệnh da liễu thông thường gây ra do sự tăng tiết chất bã và viêm của hệ thống nang lông tuyến bã, thường gặp ở tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt giai đoạn dậy thì. Mụn trứng cá không ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, tuy nhiên, do tồn tại dai dẳng, mụn, sẩn hay sẹo lồi, sẹo lõm ở vùng mặt ảnh hưởng tới thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống người bệnh.

Các biểu hiện thường gặp:

• Mụn cám, sần, mụn mủ,mụn bọc, nang, tập trung chủ yếu ở vùng tiết nhiều chất bã như mặt, lưng, ngực; ít khi xuống quá thắt lưng;
• Sưng đỏ xung quanh vùng có mụn và xuất hiện những nốt nhỏ màu đỏ;
• Các thể lâm sàng trứng cá nặng: Trứng cá dạng cục, dạng kén, Trứng cá bọc, trứng cá có sốt và loét.

Bệnh ghẻ

Là một bệnh ngoài da khá phổ biến, thường xuất hiện ở những vùng dân cư đông đúc, nhà ở chật hẹp, thiếu vệ sinh, thiếu nước sinh hoạt. Bệnh do một loại côn trùng ký sinh trên da gây nên, có tên là Sarcoptes scabiei, Hominis (cái ghẻ/ mạt ngứa) thường hay gặp vào mùa xuân – hè. Bệnh  lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua dùng chung quần áo, chăn màn.

Các biểu hiện thường gặp:

• Xuất hiện mụn nước và các rãnh ghẻ (đường hầm ghẻ, luống ghẻ)
• Ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt vào ban đêm
• Vết xước, vảy da, đỏ da, rát thâm, có thể có bội nhiễm, chàm hóa, mụn mủ

Bệnh chốc

Chốc là một bệnh nhiễm khuẩn da rất phổ biến, gây ra bởi tụ cầu hoặc liên cầu. Bệnhhay gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, người lớn cũng có thể bị. Những yếu tố tạo điều kiện cho bệnh bao gồm thời tiết nóng ẩm, mùa hè, điều kiện vệ sinh kém hoặc có bệnh da phối hợp như chấy rận, ghẻ, côn trùng cắn, viêm da cơ địa.

Các biểu hiện thường gặp:

• Bọng nước nông, rải rác, nhanh chóng hoá mủ, dập vỡ đóng vảy tiết và thường xuất hiện ở vùng da hở như tay, mặt, cổ, chi dưới; đặc biệt chốc ở đầu thường kèm theo chấy.
• Thường gây ngứa và việc gãi làm bệnh lây lan.

Viêm nang lông

Viêm nang lông là tình trạng viêm nông một hoặc nhiều nang lông. Bệnh gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhất là thanh thiếu niên và người trẻ. Nguyên nhân có thể do nhiễm trùng hoặc không.

Các biểu hiện thường gặp:

• Trên các lỗ chân lông xuất hiện các đám mụn nhỏ mụn màu đỏ hoặc mụn đầu trắng.
• Ngứa, rát đau trên da.
• Các mụn có thể vỡ ra, sưng lên.
• sau vài ngày tiến triển, tổn thương có thể khỏi không để lại sẹo.

Lời khuyên để phòng tránh các bệnh da liễu thường gặp

Một số bệnh da liễu liên quan đến di truyền, miễn dịch không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên hầu hết các bệnh da liễu thường gặp có thể phòng tránh được hoặc làm giảm các triệu chứng bệnh. Dưới đây là những điều bạn cần chú ý để phòng ngừa các bệnh da liễu thường gặp:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước.
• Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân hoặc mỹ phẩm.
• Khử trùng các đồ vật sử dụng ở nơi công cộng, chẳng hạn như thiết bị tập thể dục.
• Uống nhiều nước và xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý.
• Hạn chế tiếp xúc với các chất kích ứng hoặc hóa chất mạnh.
• Bảo vệ da khi đi ngoài nắng để ngăn ngừa cháy nắng và các tác hại khác của ánh nắng mặt trời.
• Không cào gãi, chà xát, cậy nặn khi da bị viêm.